Nguyên Lạc: GIẤC VU SƠN – MÂY MƯA

Ảnh Dương Quốc Định

.

DẪN NHẬP

Tình cờ đọc được các bài thơ hay sau đây:

1.
Hãy giữ giùm tôi duyên đã thừa
Cần gì thêm thắt cuộc mây mưa
Tay người vẫn ấm nhiều năm nữa
Và mắt môi này đã đủ chưa?
(Bài thơ cho người – Nguyễn thị Bạch Vân)

2.
Mây đã từng sương mây đã mưa
Sương đã từng mây đã mệt nhoài
Đã bay về núi sương rơi đã
Mây đã chiều tan sương đã phai(Đã – Nguyễn Hàn Chung)

Trong hai đoạn thơ này các bạn chú ý hai chữ MÂY MƯA.
Trong tác phẩm “Đoạn Trường Tân Thanh” của cụ Nguyễn Du, đoạn diễn tả Kim Trọng tỏ vẻ lả lơi, suồng sã, Kiền van lơn, lý luận để tránh cuộc tấn công của người yêu, có câu:
MÂY MƯA đánh đổ đá vàng,
Quá chiều nên đã chán chường yến oanh.Trong “Cung oán ngâm khúc” của Nguyễn Gia Thiều cũng có câu:
Bỗng gươm lấp loáng dưới mành,
Cỏ cây cũng muốn nổi tình MÂY MƯA.Để giúp các bạn trẻ hiểu rõ nghĩa hai chữ MÂY MƯA – đôi khi còn được gọi là GIẤC VU SƠN – thấm cái hay, cái đẹp của những bài thơ, Nguyên Lạc tôi xin được dẫn ra đây bài GIẤC VU SƠN trong sách Điển Hay Tích Lạ của người bạn vong niên thời xa lắm: Nguyễn Tử Quang, người cùng thời với Trần Tấn Quốc báo Đuốc Nhà Nam trước 75 – sách anh đã tặng tôi trước ngày tôi vượt biển rời bỏ quê hương – để các bạn thưởng lãm.
.
GIẤC VU SƠN – MÂY MƯA

Truyền thuyết rằng:
Đất Cao Đường, bên cạnh đầm Vân Mộng có hai ngọn núi là Vu Sơn và Vu Giáp thuộc tỉnh Hồ Bắc nước Tàu. Đời Chiến Quốc, vua Sở Tương Vương thường đến du ngoạn. Một hôm, nhà vua đến đấy, say sưa ngắm cảnh, một lúc mệt mỏi mới nằm ngủ dưới chân núi Vu Sơn.
Trong lúc mơ màng giấc điệp, vua Sở mộng thấy thiếu nữ tuyệt sắc, mặt hoa, da phấn, duyên dáng thướt tha đến bên mình, rồi cùng nhà vua chung chăn gối vô cùng thỏa thích.
Sau khi cùng giai nhân ân ái mặn nồng, vua Sở hỏi:
‐ Chẳng hay ái khanh ở đâu đến đây để quả nhân duyên may gặp gỡ?
Giai nhân mỉm miệng cười duyên, thưa:
‐ Muôn tâu thánh thượng! Thiếp là thần nữ núi Vu Sơn qua chơi đất Cao Đường, vốn cùng nhà vua có tiền duyên, nay được gặp gỡ thật là phỉ nguyền mong ước. Ở thiên cung, thiếp có nhiệm vụ buổi sớm làm mây, buổi chiều làm mưa ở Dương Đài.
Nói xong, đoạn biến mất. Nhà vua chợt tỉnh dậy, cảm thấy mùi hương như còn thoang thoảng đâu đây. Mộng đẹp vơ vẩn trong trí não, nhà vua thấy luyến tiếc vô cùng. Sau sai người lập miếu thờ (tức miếu Vu Sơn thần nữ) gọi là miếu Triên Viên.
Cảm nhớ người đẹp trong mộng, vua Sở thuật lại cho quan Đại phu Tống Ngọc nghe. Vốn là một danh sĩ đương thời, Tống Ngọc bèn làm bài phú “Cao Đường” để ghi lại sự tích Sở Tương Vương giao hoan cùng thần nữ Vu Sơn:
Tiên vương du Cao Đường
Đái nhi trú tầm.
Mộng kiến nhất phu nhân viết: Vi Cao
Đường chi khách,
Văn quân du Cao Đường
Nguyện tiếm chẩm tịch,
Vương nhận hạnh chi
Khứ nhi tử viết: Thiếp tại Vu Sơn chi dương
Cao Khâu chi trở
Triệu vi hành vâ
Mộ vi hành vũ.

Tạm dịch:

Tiên vương dạo Cao Đường
Mỏi mệt ngủ ngày
Mộng gặp một đàn bà nói: Thiếp là thần nữ núi Vu Sơn,
Đến Cao Đường làm khách
Tin vua dạo Cao Đường
Nguyện dâng chăn gối
Vua nhận yêu nàng,
Khi đi nàng nói:”Thiếp ở đỉnh núi Vu Sơn
Cao Khâu hiểm trở.
Sớm đi làm mây
Chiều đi làm mưa.

Trong bài “Thanh Bình điệu” của thi hào Lý Bạch đời nhà Đường, có câu:
Nhất chi nùng diếm lộ ngưng hương,
Vân vũ Vu Sơn uổng đoạn trường.
Tạm dịch:
Đầu cành sương đọng ngát hương đông.
Mây mưa Vu Giáp nỗi đau lòng.

Trong tác phẩm “Đoạn trường tân thanh” của cụ Nguyễn Du, đoạn diễn tả Kim Trọng đương dựa án thiu thiu ngủ, nửa tỉnh, nửa mê thì Kiều lén song thân, băng lối vườn khuya sang thăm chàng Kim, có câu:
Bâng khuâng đỉnh Giáp non Thần
Còn ngờ giấc mộng đêm xuân mơ màng.
Và, khi chàng Kim tỏ vẻ lả lơi, suồng sã, Kiền van lơn, lý luận để tránh cuộc tấn công của người yêu, có câu:
Mây mưa đánh đổ đá vàng,
Quá chiều nên đã chán chường yến oanh.

Trong “Cung oán ngâm khúc” của Nguyễn Gia Thiều cũng có câu:
Bỗng gươm lấp loáng dưới mành,
Cỏ cây cũng muốn nổi tình mây mưa.

Tôn Thọ Tường làm quan về đời Tự Đức hàng Pháp, lúc về trí sĩ có làm bài thơ “Đĩ già đi tu”, mượn tâm cảnh của một người đĩ hết duyên, chán trần về Phật mà tả tâm sự của mình. Trong bài có câu:
Chày kình gióng tỉnh giấc Vu San,
Mái tóc kim sinh nửa trắng vàng.
Những chữ “mây mưa”, “giấc Vu Sơn”, “giấc Cao Đường”, “đỉnh Giáp non Thần” hay “Vu Giáp”, “giấc mộng Dương Đài”, “đến Dương Đài” đều chỉ việc trai gái chung chạ chăn gối, ân ái, ấp yêu với nhau (making love – NL). Dùng những tiếng này để tránh tiếng tục.
(Điển hay tích lạ – Nguyễn Tử Quang)
_________________
@. Phụ chú:
Sẵn dịp giới thiệu với các bạn bài VU SƠN MỘNG rất “ấn tượng”của ông thần thi sĩ Dư Mỹ bạn tui – xem như nụ cười gởi tặng.

VU SƠN MỘNG
(Dư Mỹ)
Mơ dìu em khúc nghê thường
Xiêm y huyễn hoặc tựa nường Tây Thi
Ta đâu vô giác
Vô tri
Thấy khe suối nhỏ bỏ đi sao đành
Đôi bờ
Mơn mởn cỏ xanh
Có con cá nhỏ mỏng manh
Hé nhìn
Có đôi núi nhỏ xinh xinh
Hỏi ai là khách đa tình không leo
Cho dù
Vách đá cheo veo
Vì em thì chuyện leo trèo sá chi
Hái cho được đóa trà mi
Cho dù mõi gối cũng quỳ cũng leo .
Mộng xong
Theo gió bay vèo
Dẫu Tây Thi cũng chán phèo em ơi!
.
LỜI KẾT
Các bạn trẻ, qua bài viết, Nguyên Lạc tôi hy vọng rằng những thông tin này sẽ giúp được các bạn thêm phần nào trong việc thưởng lãm sự tuyệt vời của thơ văn VIỆT chúng ta. Chúng cũng đẹp đâu thua áng văn thơ của bất kỳ nước nào khác, phải không ?
Hẹn gặp lại các bạn!
.
Nguyên Lạc